Công trình Thủy lợi Phai Nát, xã Chiềng Cang, huyện Sông Mã

Qua thống kê, hiện nay trên địa bàn tỉnh Sơn La hiện có 2.697 công trình thủy lợi, bao gồm: 110 hồ chứa, 1.149 đập xây, 1.035 phai tạm, 05 công trình tưới cho cây trồng cạn; 190 cửa lấy nước đầu mối; 105 kênh dẫn; 03 kênh thoát lũ; 06 trạm bơm; 94 phai rọ thép. Các cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ quản lý, khai thác công trình thuỷ lợi đã có nhiều cố gắng trong việc phát huy nhiệm vụ của các công trình thuỷ lợi, phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân, góp phần cải tạo môi trường, phòng, chống thiên tai.

Tuy nhiên, hệ thống các công trình thủy lợi phần lớn được đầu tư xây dựng từ trước những năm 1980 bằng kỹ thuật, công nghệ cũ nay đã xuống cấp, hư hỏng; nhiều công trình xây dựng chưa được đồng bộ, mới chỉ xây dựng đầu mối lấy nước, tuyến kênh chính, các tuyến kênh nhánh, kênh nội đồng hầu như vẫn là kênh đất chưa được xây dựng kiên cố. Nhiều công trình có nguy cơ bị xuống cấp, mất an toàn, phát huy hiệu quả chưa cao. Ở một số nơi, công tác quản lý, khai thác công trình thủy lợi còn hạn chế; công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành có lúc, có việc chưa thường xuyên, chặt chẽ. Việc giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu thực hiện sản phẩm dịch vụ công ích thủy lợi còn lúng túng.

Để các nội dung quy định của pháp luật về thủy lợi được triển khai hiệu quả trong thực tiễn, bảo đảm các công trình thuỷ lợi an toàn, phát huy cao hiệu quả phục vụ sản xuất, dân sinh và các ngành kinh tế khác, Ban Kinh tế - Ngân sách của HĐND tỉnh đã triển khai giám sát việc thực hiện công tác quản lý, sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2021 tại các huyện: Bắc Yên, Mộc Châu, Vân Hồ, Yên Châu, Phù Yên, Sông Mã, Sốp Cộp và Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên quản lý, khai thác công trình thủy lợi tỉnh; tổ chức làm việc với Sở Tài chính, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn qua đó đánh giá kết quả, những tồn tại hạn chế, nguyên nhân để đề xuất kiến nghị với các cấp có thẩm quyền.

Công trình Thủy lợi bản Liềng, xã Mường Lèo, huyện Sốp Cộp

Kết quả giám sát cho thấy, nhìn chung, việc phân cấp quản lý tài sản kết cấu hạ tầng công trình thủy lợi (03 công trình giao Sở Nông nghiệp và PTNT quản lý, 2.694 công trình giao Công ty TNHH MTV quản lý khai thác công trình thủy lợi quản lý) đã đảm bảo phân cấp rõ trách nhiệm của cấp tỉnh và các huyện, thành phố, phù hợp với quy định tại Điều 7, Nghị định số 129/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính phủ. Trên cơ sở đó, cơ cấu tổ chức bộ máy thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác công trình thủy lợi được hoàn thiện, đồng bộ từ cấp tỉnh đến cấp huyện, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác quản lý, thông tin, kiểm tra, giám sát, khai thác.

UBND tỉnh, các Sở ngành, UBND cấp huyện đã xây dựng và triển khai các văn bản thực hiện nhiệm vụ về quản lý sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng các công trình thủy lợi trên địa bàn. Về cơ bản các cơ quan, đơn vị đã thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao theo quy định, một số huyện, thành phố đã chủ động bố trí nguồn kinh phí từ ngân sách huyện và các nguồn vốn khác để sửa chữa, duy tu, khắc phục khẩn cấp các công trình khi xảy ra thiên tai, bão lũ....Theo đó, tổng số công trình hư hỏng cần sửa chữa sau khi kiểm tra giám sát định kỳ là 566 công trình; số công trình đã được đầu tư cải tạo sửa chữa duy tu là 363 công trình với tổng kinh phí 234.383 triệu đồng; có 203 công trình không thực hiện được do chưa bố trí được nguồn vốn.

Chính quyền địa phương các cấp đã chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền đến các tổ chức đoàn thể và người dân về Nghị định số 104/2017/NĐ-CP, Nghị định số 65/2019/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi. Đồng thời tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm hành chính có liên quan. Qua đó đã phát hiện 121 vụ vi phạm và yêu cầu giải quyết xong 109 vụ. Công tác giải quyết các kiến nghị liên quan đến công tác đầu tư, sửa chữa, duy tu các công trình thủy lợi được quan tâm, đạt tỉ lệ 58% (có 78/133 kiến nghị đã giải quyết xong).

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý hồ sơ, đánh giá hiện trạng các công trình thủy lợi chưa đầy đủ, việc quản lý, vận hành công trình khó khăn cũng như mở sổ theo dõi đánh giá tài sản kết cấu hạ tầng thủy lợi hàng năm chưa được chính xác. Nhiều công trình thủy lợi chưa được duy tu, bảo dưỡng kịp thời làm giảm khả năng, hiệu suất sử dụng, dẫn đến hạn chế về thực hiện đa mục tiêu trong công tác thủy lợi. Tổng số công trình qua rà soát, kiểm tra cần duy tu, bảo dưỡng trong giai đoạn 2018-2021 là 566 công trình, tuy nhiên mới chỉ thực hiện 363 công trình (đạt 64,1%). Việc đấu thầu, đặt hàng các nhiệm vụ công ích thủy lợi theo Nghị định số 32/2019/NĐ-CP của Chính phủ chưa được thực hiện. Việc triển khai Nghị quyết số 127/2019/NQ-HĐND ngày 06/12/2019 của HĐND tỉnh về quy định mức hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên địa bàn tỉnh còn lúng túng, đến thời điểm giám sát chưa có đơn vị thực hiện và được hưởng chính sách. Chưa thống nhất trong giao dự toán thực hiện nguồn kinh phí hỗ trợ để bảo vệ và phát triển đất trồng lúa theo Nghị định số 35/2015/NĐ-CP ngày 13/4/2015; Nghị định số 62/2019/NĐ-CP ngày 11/7/2019 của Chính phủ nên chưa đảm bảo thực hiện một số nội dung khác khi có nhu cầu...

Trên cơ sở đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, Đoàn giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách đã đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các ngành đơn vị và UBND các huyện, thành phố tăng cường các biện pháp nhằm quản lý, khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi như: Rà soát, đánh giá, sửa đổi, bổ sung Quy chế phối hợp quản lý, khai thác, bảo vệ các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh; tổ chức sơ kết, đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 127/2019/NQ-HĐND của HĐND tỉnh để có đề xuất phù hợp đảm bảo tính khả thi của Nghị quyết; nghiên cứu ban hành quy định cụ thể đơn vị đặt hàng, đơn vị cấp phát để triển khai thực hiện Nghị định số 32/2019/NĐ-CP của Chính phủ. Quan tâm xây dựng kế hoạch và tập huấn nghiệp vụ, tuyên truyền phổ biến pháp luật phù hợp từng đối tượng. Kịp thời ban hành Kế hoạch thủy nông năm 2022 để làm căn cứ triển khai thực hiện Nghị định của Chính phủ. Đề nghị Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị xây dựng văn bản hướng dẫn các cơ quan, đơn vị quản lý, sử dụng và bàn giao các tài sản là công trình thủy lợi trên địa bàn; quản lý, sử dụng nguồn kinh phí thực hiện Nghị định số 35/2015/NĐ-CP; Nghị định 62/2019/NĐ-CP của Chính phủ. Đề nghị Công ty TNHH MTV quản lý khai thác công trình thuỷ lợi tiếp tục thực hiện tốt quy chế phối hợp quản lý, khai thác, bảo vệ các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh; thực hiện triệt để, nghiêm túc khắc phục các hạn chế vi phạm, khuyết điểm đã nêu tại Kết luận số 286/KL-TTr ngày 17/10/2019 của Thanh tra tỉnh. Đề nghị UBND các huyện, thành phố tiếp tục tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đối với người dân trong việc chấp hành các quy định của nhà nước, để bảo vệ các công trình thủy lợi, đồng thời nâng cao trách nhiệm và công tác phối hợp với các đơn vị có liên quan để thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác quản lý, sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng các công trình thủy lợi trên địa bàn./.

Việt Dũng