Đoàn giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội giám sát tại trường THCS Chiềng Khương - Sông Mã.

Nghị quyết số 55/2023/NQ-HĐND ngày 18/4/2023 của HĐND tỉnh quy định khoản thu, mức thu và cơ chế quản lý thu, chi các dịch vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục đối với cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh (Nghị quyết số 55/2023/NQ-HĐND) được ban hành đã tạo hành lang pháp lý quan trọng, là cơ sở để các nhà trường thực hiện các khoản thu, mức thu theo quy định, đảm bảo công khai, minh bạch. Việc triển khai Nghị quyết thống nhất trong các nhà trường không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mà còn nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giám sát của xã hội đối với việc thực hiện các khoản thu tại các cơ sở giáo dục; tránh tình trạng lạm thu gây bức xúc trong dư luận xã hội. 

Thực hiện Nghị quyết số 55 của HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 1438/UBND-KGVX ngày 25/4/2023 để chỉ đạo triển khai đến các ngành, địa phương. Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn số 03/HD-SGDĐT ngày 05/09/2023 hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 55 và các văn bản để thực hiện trong từng năm học. UBND các huyện, thành phố và Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, thành phố đã ban hành nhiều văn bản để các nhà trường triển khai, thực hiện đảm bảo hiệu quả, phù hợp. Trên cơ sở các khoản thu đã được quy định tại Nghị quyết và các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của các cấp, các ngành, các nhà trường đã ban hành Quyết định thành lập các tổ giúp việc để lập dự toán, dự kiến các khoản thu, mức thu; tổ chức xin ý kiến Ban đại diện cha mẹ học sinh nhà trường và cha mẹ học sinh các lớp và trình UBND huyện, thành phố hoặc Sở Giáo dục và Đào tạo phê duyệt theo quy định.

Đoàn giám sát làm việc với Sở Giáo dục và Đào tạo.

Kết quả đến nay đã có 204/215 trường mầm non, 71/97 trường tiểu học, 189/225 trường THCS, 37/56 trường THPT, Trung tâm GDTX đã triển khai thực hiện Nghị quyết số 55. Qua giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh, công tác thu, chi, thanh toán, quyết toán và công khai, minh bạch các khoản thu, chi được các cơ sở giáo dục thực hiện cơ bản đúng quy trình, quy định, các khoản thu, mức thu triển khai tại các nhà trường đều thấp hơn hoặc bằng so với mức thu quy định tại Nghị quyết số 55. Quy trình thực hiện và cơ chế quản lý thu, chi các dịch vụ phục vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục khá chặt chẽ, công khai, minh bạch; có sự giám sát, quản lý của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Các khoản thu, mức thu được đánh giá cơ bản phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng đóng góp của phụ huynh học sinh; tạo được sự đồng thuận và thống nhất cao giữa nhà trường và phụ huynh học sinh; phục vụ, hỗ trợ hiệu quả các hoạt động dạy và học tại nhà trường; đáp ứng yêu cầu, mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục của tỉnh Sơn La.

Bên cạnh đó, quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Công tác thông tin, tuyên truyền, quán triệt, tổ chức thực hiện Nghị quyết ở một số đơn vị, địa phương chưa được triển khai đầy đủ, nghiêm túc dẫn đến việc thực hiện còn gặp khó khăn, lúng túng và chưa đảm bảo quy định. Văn bản hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo có nội dung chưa cụ thể, rõ ràng; khi triển khai thực hiện đã phát sinh một số vướng mắc khó khăn. Công tác thanh tra, kiểm tra của chính quyền địa phương, cơ quan quản lý giáo dục chưa được thường xuyên, kịp thời; công tác tự kiểm tra của một số nhà trường còn hạn chế. Qua kiểm tra thực tế tại 20 trường học trên địa bàn tỉnh, phần lớn các trường học thực hiện chưa tốt việc đánh giá cơ sở vật chất, nhu cầu học sinh để lập dự toán thu các khoản thu, mức thu phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường và điều kiện kinh tế của phụ huynh học sinh. Việc xây dựng, đề xuất, dự kiến các khoản thu, mức thu của các trường còn hình thức, thiếu cơ sở, hồ sơ lập trình phê duyệt chưa đảm bảo quy trình theo Hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo. Một số đơn vị trường học không triển khai thực hiện hoặc triển khai chưa phù hợp với thực tế của trường. Công tác lập hồ sơ trình phê duyệt và hoàn thiện chứng từ thu, chi của một số nhà trường còn chưa đảm bảo và chưa khoa học. Còn có tình trạng vận dụng Thông tư số 16/2018/TT-BGDĐT ngày 03/8/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo giáo dục quốc dân để xã hội hóa một số khoản thu ngoài Nghị quyết số 55 hoặc thu các khoản thu đã được quy định trong Nghị quyết.

Mặt khác, ở một số địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, việc triển khai Nghị quyết rất khó thực hiện do điều kiện đóng góp của người dân chưa đảm bảo đã ảnh hưởng đến chất lượng các hoạt động giáo dục trong các nhà trường. Một số khoản thu bắt buộc nhưng chưa được quy định trong Nghị quyết số 55 còn khó khăn, lúng túng trong triển khai các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường.

Từ những kết quả đạt được cũng như những tồn tại, hạn chế, vướng mắc nêu trên, Đoàn giám sát của Ban Văn hóa Xã hội HĐND tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh tiếp tục quan tâm, chỉ đạo các ngành, địa phương triển khai thực hiện Nghị quyết đảm bảo hiệu quả, theo đúng quy định. Nghiên cứu, rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 55 và trình HĐND tỉnh sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 55 phù hợp với thu nhập bình quân của người dân từng khu vực trong tỉnh và các quy định hiện hành. Nghiên cứu, rà soát, sửa đổi văn bản hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 55; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND các huyện, thành phố tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền, quán triệt đầy đủ nội dung Nghị quyết  và các văn bản của các cấp, các ngành; tổ chức thẩm định và phê duyệt các danh mục khoản thu, mức thu và cơ chế quản lý thu, chi các dịch vụ phục vụ hỗ trợ hoạt động giáo dục tại địa phương theo phân cấp đảm bảo chặt chẽ, phù hợp, đúng quy định để các đơn vị trường học làm căn cứ tổ chức triển khai các hoạt động giáo dục đảm bảo kịp thời vào đầu kỳ của mỗi năm học. Các trường học nghiêm túc chấn chỉnh và khắc phục những vấn đề Đoàn giám sát nêu ra; xây dựng danh mục và dự toán thu, chi các khoản dịch vụ phục vụ và hỗ trợ hoạt động giáo dục theo nguyên tắc thu đủ bù chi; phù hợp với đặc điểm tình hình, điều kiện kinh tế - xã hội và thu nhập của người dân trên địa bàn; có sự thỏa thuận, thống nhất với cha mẹ học sinh trên tinh thần tự nguyện, được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định; thực hiện công tác quản lý thu, chi các khoản thu đúng, đủ, công khai, minh bạch, tiết kiệm, hiệu quả; bám sát các văn bản hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo và các cơ quan chuyên môn. Thực hiện kịp thời công tác báo cáo cấp có thẩm quyền khi có những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Thường xuyên đánh giá chất lượng dạy và học để có cơ sở xây dựng và đề xuất các khoản thu, mức thu phù hợp; nâng cao hiệu quả công tác dạy và học các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh./.    

Nhật Linh