Toàn cảnh phiên Giải trình của Thường trực HĐND tỉnh có nội dung Ban Văn hóa  - Xã hội của HĐND tỉnh phụ trách 

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, hoạt động giám sát của các Ban HĐND tỉnh nói chung và Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo đúng quy định theo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015; Nghị quyết số 594/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND; Nghị quyết số 18/NQ-TTHĐND ngày 01/10/2021 của Thường trực HĐND tỉnh về ban hành quy trình thông qua báo cáo kết quả khảo sát, giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh khóa XV, nhiệm kỳ 2021 - 2026. Đặc biệt, từ năm 2022, sau khi dịch bệnh Covid được khống chế, các Ban của HĐND tỉnh đã chủ động, tăng cường hoạt động khảo sát, giám sát với 48 cuộc khảo sát, giám sát (gồm 22 nội dung giám sát chuyên đề, 26 nội dung giám sát định kỳ), trong đó, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đã thực hiện khảo sát, giám sát chuyên đề đối với 09 nội dung, giám sát định kỳ đối với 07 nội dung và chủ trì, tham mưu cho Thường trực HĐND tỉnh thực hiện giám sát đối với 02 nội dung. Ngoài ra, Ban còn phát huy vai trò giám sát qua nhiều hình thức như: giám sát tại các kỳ họp, giám sát qua chất vấn tại các kỳ họp, giải trình tại các phiên họp; thông qua hoạt động tiếp xúc cử tri…

Nhìn chung, hoạt động giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội trong thời gian qua đã bảo đảm theo kế hoạch, nội dung giám sát tiếp tục được đổi mới, triển khai linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tiễn. Công tác chuẩn bị tổ chức giám sát được thực hiện nghiêm túc, báo cáo kết quả giám sát đã thẳng thắn chỉ ra những vấn đề tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, từ đó kiến nghị cụ thể đối với từng cấp, từng ngành, cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát có biện pháp giải quyết, khắc phục; đồng thời cũng kiến nghị các cấp có thẩm quyền xem xét, nghiên cứu ban hành, hoàn thiện cơ chế, chính sách để tăng cường công tác quản lý nhà nước, đảm bảo các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội…trên địa bàn tỉnh. Việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát đã được các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện khá nghiêm túc; góp phần khẳng định rõ hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát của HĐND tỉnh nói chung và Ban Văn hóa - Xã hội nói riêng.

Tuy nhiên, do khối lượng các cuộc khảo sát, giám sát khá nhiều và liên tục, bên cạnh đó Ban còn thực hiện nhiều hoạt động như tiếp xúc cử tri, thẩm tra các văn bản trình kỳ họp, chuẩn bị các nội dung trình phiên họp…dẫn đến công tác tổng hợp, theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát, khảo sát còn chưa kịp thời. Một số đơn vị chịu sự giám sát không thực hiện chế độ báo cáo theo quy định dẫn đến việc theo dõi, đôn đốc các cơ quan gặp nhiều khó khăn. Tại Báo cáo tình hình tổ chức, hoạt động năm 2022; phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2023 của HĐND tỉnh Sơn La, Thường trực HĐND tỉnh cũng đã thẳng thắn chỉ rõ “công tác theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát của Thường trực HĐND tỉnh và các Ban của HĐND tỉnh chưa được thường xuyên, liên tục nên một số kiến nghị chưa được các cơ quan chịu sự giám sát giải quyết dứt điểm, còn chung chung và mang tính hình thức”, đồng thời đề nghị các Ban của HĐND tỉnh “tăng cường việc theo dõi, đôn đốc các cơ quan chịu sự giám sát trong việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát, khảo sát của Thường trực HĐND và các Ban của HĐND tỉnh đảm bảo thường xuyên, nghiêm túc”.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đã xác định việc nâng cao chất lượng hoạt động giám sát là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và rất cần thiết; từ năm 2023 đến nay, Ban đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như: (1) tập trung giám sát vào các vấn đề vướng mắc, bất cập giữa thực tiễn với quy định của pháp luật liên quan, các vấn đề mà cử tri trong tỉnh và dư luận xã hội quan tâm; thực hiện giám sát theo chiều sâu, giảm từ 09 cuộc giám sát định kỳ xuống còn 04 cuộc; thực hiện dừng giám sát một số nội dung giám sát định kỳ mà qua theo dõi, các đơn vị đã triển khai, thực hiện có hiệu quả; (2) thực hiện giám sát định kỳ hàng quý việc triển khai thực hiện các kết luận sau giám sát của các đơn vị chịu sự giám sát, việc tổ chức thực hiện các nghị quyết, cơ chế, chính sách được HĐND tỉnh ban hành (VD: giám sát việc phân bổ, giải ngân kinh phí và chi trả chế độ, chính sách liên quan đến lĩnh vực văn hóa  xã hội; việc thực hiện chính sách thu hút bác sĩ, dược sĩ về công tác tại tỉnh Sơn La; việc triển khai thực hiện các kết luận sau giám sát của Ban trong năm 2022, 2023; việc triển khai chính sách về hỗ trợ đóng BHTN cho một số đối tượng trên địa bàn tỉnh…); (3) xây dựng báo cáo giám sát đảm bảo tính logic trong nhận định, đánh giá và số liệu, các kiến nghị rõ ràng, cụ thể, không kiến nghị chung chung và phù hợp với thực tế, đúng pháp luật, đúng trách nhiệm của các đơn vị chịu sự giám sát; (4) thường xuyên phối hợp với các cơ quan, đơn vị thực hiện rà soát việc ban hành cơ chế, chính sách nhằm phát hiện những nội dung bất cập và kiến nghị với Thường trực HĐND tỉnh chỉ đạo giải quyết kịp thời. Qua đó, hoạt động giám sát của Ban đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận với hơn 70% các kiến nghị sau giám sát đã được tập trung giải quyết dứt điểm; thực hiện tái giám sát đối với 02 nội dung liên quan đến lĩnh vực giáo dục và y tế, đưa ra chất vấn đối với 04 nội dung liên quan đến lĩnh vực y tế, giáo dục và nội vụ; thông qua hoạt động giám sát của Ban, có nhiều vấn đề vướng mắc, khó khăn đều được tháo gỡ kịp thời và làm rõ được trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Từ những kết quả đạt được trong hoạt động giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh, có thể rút ra một số kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả thực hiện các kiến nghị sau giám sát như sau:

Một là, lựa chọn nội dung giám sát phải phù hợp với tình hình thực tiễn, cần tập trung vào những vấn được cử tri, nhân dân quan tâm, phản ánh, kiến nghị như các chính sách có phạm vi tác động sâu rộng đến số đông người dân, các vấn đề liên quan giáo dục, y tế, an sinh xã hội….

Hai là, các kiến nghị sau giám sát của HĐND tỉnh cần có chiều sâu, có trọng tâm, trọng điểm, đánh giá đúng những kết quả đối tượng chịu sự giám sát làm tốt, đồng thời chỉ rõ những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân từ đó đưa ra những kiến nghị rõ ràng, phù hợp để các đối tượng chịu sự giám sát có thể tháo gỡ, giải quyết dứt điểm; tránh kiến nghị chung chung.

Ba là, thực hiện phân loại các kết luận, kiến nghị sau giám sát và ban hành Quyết định giám sát định kỳ hàng quý. Theo dõi, tổng hợp các nội dung đã kết luận, kiến nghị sau giám sát, cập nhật thường xuyên tiến độ thực hiện của các cơ quan, đơn vị chịu trách nhiệm thi hành để kịp thời có văn bản đôn đốc, yêu cầu các đơn vị thực hiện nghiêm túc, kịp thời.

Bốn là, tổ chức tái giám sát hoặc đưa nội dung kiến nghị trong cuộc giám sát ra chất vấn tại kỳ họp và giải trình tại phiên họp của Thường trực HĐND tỉnh để bảo đảm việc thực hiện kiến nghị sau giám sát được nghiêm túc. Đây là biện pháp kiên quyết đối với những kiến nghị có tiến độ thực hiện chậm, các biện pháp khắc phục, sửa chữa của các cơ quan có trách nhiệm thực thi chưa đạt yêu cầu.

Năm là, cần phải xác định rõ, đổi mới và đẩy mạnh hoạt động đôn đốc và theo dõi thực hiện các kết luận giám sát để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động là việc làm hết sức quan trọng nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả sau giám sát, bảo đảm các kết luận, kiến nghị được thực hiện nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật và nâng cao uy tín, vị thế của HĐND./.

Nhật Linh