Đại biểu Hoàng Thị Đôi phát biểu tại phiên thảo luận 

Đánh giá về tiến độ thực hiện 3 Chương trình MTQG triển khai rất chậm; tiến độ giải ngân chi đầu tư phát triển của 3 Chương trình đến hết tháng 9.2022 ở mức rất thấp (2,86%). Đến nay, vẫn còn thiếu nhiều văn bản của bộ, ngành để hướng dẫn địa phương thực hiện. Việc chậm ban hành các văn bản quy định, hướng dẫn và chậm phân bổ vốn cho Chương trình đã tác động đến việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu hỗ trợ người nghèo, người yếu thế vùng đồng bào DTTS&MN và mục tiêu giảm nghèo bền vững. Cùng với đó, thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 612/QĐ-UBDT của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, hầu hết các địa phương đều đánh giá việc thực hiện 02 quyết định đã có tác động, ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều chính sách an sinh xã hội đối với đồng bào DTTS, người dân vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, ĐBKK, trong đó có một số chính sách có tác động rất lớn như: (1) hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội; (2) chính sách hỗ trợ giáo dục và đào tạo; (3) chính sách thu hút, ưu đãi cán bộ công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội ĐBKK ; (4) chính sách đối với nhà giáo, cán bộ công tác ở vùng ĐBKK; (5) chính sách tín dụng đối với hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; và nhiều chính sách khác. Đại biểu đề nghị, Chính phủ, các Bộ, ngành sớm ban hành đồng bộ các văn bản, phân bổ vốn kịp thời, đầy đủ để triển khai thực hiện hiệu quả 3 Chương trình MTQG; Nghiên cứu, có giải pháp tháo gỡ những khó khăn, bất cập ở địa phương khi triển khai, áp dụng thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg và Quyết định số 612/QĐ-UBDT.

Đối với việc thực hiện Đề án ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư thủy điện Sơn La trên địa bàn 3 tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu (tại Quyết định số 666/QĐ-TTg ngày 31/5/2018). Đến nay, Đề án cơ bản đã được giao đủ vốn đầu tư giai đoạn 2021-2025 để triển khai đầu tư, nâng cấp, sửa chữa các dự án cơ sở hạ tầng vùng Đề án. Tuy nhiên, sau hơn 4 năm kể từ thời điểm phê duyệt Đề án, phần vốn hỗ trợ đời sống và sản xuất cho đồng bào vùng tái định cư thủy điện Sơn La (vốn sự nghiệp) chưa được giao kế hoạch vốn để triển khai công tác hỗ trợ phát triển sản xuất cho nhân dân. Tỉnh Sơn La đã báo cáo và kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được giải quyết. Để từng bước ổn định đời sống, sản xuất bền vững góp phần nâng cao mức thu nhập của đồng bào vùng tái định cư, đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quan tâm, bố trí kế hoạch vốn sự nghiệp năm 2023 và các năm tiếp theo để tỉnh triển khai công tác hỗ trợ sản xuất cho đồng bào vùng tái định cư thủy điện Sơn La như Đề án đề ra. 

Đối với vấn đề văn hóa, đại biểu viện dẫn: Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ban hành Kết luận số 30-KL/TW ngày 20.7.2004 về đầu tư văn hóa, đó là “Tăng đầu tư cho văn hóa, phấn đấu đến năm 2010 ít nhất đạt 1,8% tổng chi ngân sách của Nhà nước”; Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định: Đầu tư cho văn hóa trở thành giải pháp để “văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”. Tuy nhiên, trong những năm qua, mức đầu tư cho văn hóa còn rất thấp, chưa tương xứng với vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển của đất nước; qua khảo sát và niên giám thống kê của một số tỉnh từ năm 2015-2020, chưa có một tỉnh nào đạt mức đầu tư 1,8% tổng chi ngân sách địa phương cho văn hóa. Đại biểu đề nghị Chính phủ cần có giải pháp mạnh hơn, quan tâm tăng mức đầu tư cho văn hóa trong tổng chi ngân sách Nhà nước hằng năm, đảm bảo thực hiện đúng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đó là: “Tăng đầu tư cho phát triển sự nghiệp văn hóa. Xây dựng, phát triển, tạo môi trường và điều kiện xã hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; tài năng, trí tuệ, phẩm chất của con người Việt Nam là trung tâm, mục tiêu và động lực phát triển quan trọng của đất nước”.

Cường Thịnh